روش یادگیری مبتنی بر بازی یا Interactive eLearning چیست؟

مقدمه

یادگیری مبتنی بر بازی از طریق تحریک‌کردن حس رقابت‌طلبی، تمایل به انجام چالش‌های مختلف و یا صرفاً عشق به خود بازی، برای همه‌ی فراگیران علم، در هر سن و شغلی جذاب است.

تجربیات آموزش الکترونیکی تعاملی یا Interactive eLearning  پتانسیل بالقوه ای را در جهت کسب دانش کاربردی دانش آموزان به وجود می آورد. باور کنید یا نه، باعث دستیابی به عملکردی بهتر در مدارس می شود.

این روش راه حل های یادگیری خاصی ارائه می دهد. این راحل ها یک رویکرد مدرن برای آموزش برنامه های درسی سنتی، به دانش آموزان است. به هر حال، این مهم است که بدانیم یادگیری، موضوعی است که هرگز نباید یک تجربه ی خسته کننده برای افراد باشد. اما علم و دانش پشت روش یادگیری مبتنی بر بازی، چیست. چگونه مغز انسان و این روش آموزشی می توانند با کمک یکدیگر برای افزایش بهره وری در محل کار و کمک به دانش آموزان در یادگیری بهتر مطالب آموزشی همکاری کنند.

یادگیری مبتنی بر بازی چیست؟

یادگیری مبتنی بر بازی در یک فضای یادگیری آنلاین، یک gameplay ویدئویی است. هدف آن آموزش مسائل مختلف علمی یا کاربردی به دانش آموزان است. به طور کلی، می توان گفت این روش یادگیری، یک تعادل بین جنبه های سرگرم کننده ی بازی و اهداف آموزشی را در درون dynamic های بازی قرار می دهد. همچنین، محیط های یادگیری مبتنی بر بازی، برای دانش آموزان درک یک سری از تجربیات اجتماعی، عاطفی و شناختی را فراهم می کنند. که در نتیجه آن یادگیری برای آنها جذاب، همه جانبه و مفید می شود.

این نوع آموزش های الکترونیکی (eLearning)،  یک محیط بازی برای دانش آموزان به وجود می آورد. دانش آموزان می توانند در آن محیط پیوسته با یک دیگر در حال تعامل باشند. همچنین می توانند دایماً باور مهمی را به دانش آموزان منتقل کنند. این باور که اگر در مرحله ای از بازی شکست خوردند اشکالی ندارد. آن ها می توانند بار دیگر دوباره تلاش کنند. و عملکرد بهتری را ثبت کنند. آن‌ها باید شکست را به عنوان یک انگیزه در نظر بگیرند. این بازی ها به طور تناوبی، پاداش هایی را در مقیاس های کوچک به دانش آموزان ارائه می دهد. همچنین به موفقیت های بالاتر نیز جوایز شایسته تری اهدا می کند. این کار باعث می شود، باور بازیکنان به خود، و توانایی هایشان در دستیابی به جوایز بیشتر، حل معما های بعدی، غلبه بر موانع و تکمیل اهداف مشخص یادگیری تقویت شود.

استفاده از بازی ها برای آموزش، باعث می شود، دانش آموزان شکست در یادگیری را به عنوان یک انگیزه برای تلاش مجدد در نظر بگیرند.

به عبارت دیگر …

می توان مفهوم یادگیری مبتنی بر بازی را استفاده از اصول تکرار، تمرین، شکست و در نهایت دستیابی به هدف بیان کرد. اکثر بازی های ویدئویی ای که از آن ها برای امر یادگیری استفاده می شود، تنها بر اساس همین اصل ساده ساخته شده اند. بازیکنان ابتدا از سطوح ابتدایی شروع می کنند. تمرین می کنند. مهارت های خاصی را به دست می آورند. در نهایت به بالاترین سطوح می رسند. بدون اینکه حتی متوجه تلاش هایی شوند که در راه رسیدن به آن انجام داده اند.

این ساختار و اصل ساده، به عنوان یک تجربه یادگیری و آموزش و حمایت از بازیکنان با درگیر نگه داشتن علاقه مندی شان به انجام سرگرمی ها، فوق العاده موثر است. همچنین مهمتر از همه ی اینها، این بازی ها به بازیکنان موضوع مهمی را می آموزند. درواقع می آموزند که استقامت کردن در برابر شکست در نهایت منجر به موفقیت می شود.  همچنین لذت بالاتری را به دنبال دارد. به عبارت دیگر، این بازی ها می توانند شیوه یادگیری انگیزشی را در طول مسیر آموزشی دانش آموزان و حتی فراتر از آن پرورش دهند.

آیا آموزش مبتنی بر بازی فایده‌ای دارد؟

دهه ها تحقیق پژوهشگران در زمینه توسعه و روانشناسی آموزشی نشان می دهد، که روش های یادگیری و سبک های انگیزشی ای که با پشتکار و مشارکت مداوم فرد آموزنده تلفیق می شوند، عوامل کلیدی موفقیت و پیشرفت هستند.

اما چگونه می توان فهمید که آیا یادگیری مبتنی بر بازی موثر است و جواب می دهد. یکی از بهترین راهها برای فهمیدن این سوال، بررسی سطح تعامل (engagement levels)  بازی است.

برای بررسی این موضوع، دانشگاه واندربیلت، مطالعه ای را با بیش از ۱۰۰۰ دانش آموز در زمینه ی بررسی تاثیر یادگیری مبتنی بر بازی انجام داد. این تحقیق نشان داد، دانش آموزانی که از بازی ها برای یادگیری استفاده کردند، توانستند اطلاعات بیشتری را در مقایسه با کسانی که از این فناوری استفاده نکردند، فرا بگیرند.

همچنین، معلمان نیز افزایش چشمگیری را در سطح مشارکت عمومی دانش آموزانی که از یادگیری های بازی محور استفاده کردند، گزارش دادند.

در واقع ۵۴% از معلمان به شدت موافق بودند که استفاده از آموزش مبتنی بر بازی در یادگیری مدرن امری ضروری است. و حتی ۹۲% از معلمان نیز موافقت کردند که مایلند در آینده از بازیهای آموزشی مبتنی بر برنامه های درسی برای آموزش دانش آموزان استفاده کنند.

در مطالعه ای که برای کار آمدی روش یادگیری مبتنی بر بازی به عمل آمد، نصف بیشتر معلمان به شدت موافق بودند که استفاده از آموزش مبتنی بر بازی در یادگیری مدرن امری ضروری است.

مزایای یادگیری مبتنی بر بازی

اگر بازی ها بتوانند وسیله ای برای ایجاد یک تلاش مشارکتی (effortful engagement) فراهم کنند، دانش آموزان نیز می توانند موفقیت بیشتری را در تحصیلات خود به دست بیاورند. همچنین این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که این فقط دانش آموزان جوان نیستند که می توانند از این روش یادگیری بهره ببرند. افراد مختلف زیاد دیگری نیز می توانند از این ابزار برای یادگیری استفاده کنند. زیرا تخمین زده می شود که تقریباً یک سوم جمعیت جهان، بازی های ویدیویی انجام می دهند.

فقط بازی کردن این گیم ها لزوماً به معنای موثر بودن روش یادگیری مبتنی بر بازی نیست. اما ثابت شده است که مردم از اهداف و وجود پویایی در بازی ها برای یادگیری استقبال می کنند.

بنابراین قرار دادن این بازی ها در مسیر آموزش، به دانش آموزان کمک می کند تا انگیزه و مشارکت خود را برای یادگیری حفظ کنند.

عنصر مهم حل مسئله در یادگیری مبتنی بر بازی

یکی از اصلی ترین موضوع هایی که در اکثر بازی ها وجود دارد (چه آموزشی چه غیر آموزشی)، عنصر مهم حل مسئله است. این عنصر است که در واقع باعث می شود افراد زیادی زمان و تلاش خود را وقف رسیدن به اهداف موجود در بازی کنند. بله، عنصر حل مسئله. باور کنید یا نه، به خاطر همین است که بیشتر بازی ها، بسیار سرگرم کننده هستند.  البته، خود این بازی ها هم وسیله ای عالی برای توسعه مهارت های حل مسئله هستند.

بنابراین وقتی موضوعی در زمینه یک بازی آموزشی قرار می گیرد، حل مسئله مبتنی بر آن موضوع به یک فعالیت سرگرم کننده، انگیزشی و بدون فشار تبدیل می شود. مثلا علومی مانند ریاضی مستلزم نیاز ذاتی افراد به حل مسائل پیچیده از طریق به خاطر سپردن، شهود و تجزیه و تحلیل هستند. اگر این علم با طبیعت اعتیادآور یک بازی نیز ترکیب شود، به دلیل مشارکت ارادی دانش آموزان با آن، همه برنده واقعی خواهند بود.

دانش روش یادگیری مبتنی بر بازی چیست؟

می توان گفت روش یادگیری مبتنی بر بازی، مربوط به ارتباط یادگیری مطالب آموزشی با مواد شیمیایی محرکی است. این مواد شیمیایی از طریق فعالیتهای مختلف می توانند در مغز آزاد شوند. این مواد شیمیایی محرک در بدن شامل موارد زیر هستند.

اندورفین ها

اندورفین ها انتقال دهنده های عصبی ای هستند که با به وجود آمدن احساس رضایت یا موفقیت، در مغز انسان آزاد می شوند. آن احساس مثبتی که بعد از دویدن های طولانی مدت پیدا می کنید. یا حسی که وقتی کاری را به پایان می رسانید به شما دست می دهد. این حس ها کار اندورفین های آزاد شده در مغز شماست. گیمرها هنگام رد کردن مراحلی در بازی های رایانه ای نیز، همین احساس سرخوشی موفقیت ناشی از اندورفین ها را تجربه می کنند.

هرچه چالش شما بزرگتر باشد، انگیزه نیز بزرگتر می شود. هنگامی که به پایان کار برسید، پاداش بزرگتری نیز در انتظار شما است. به همین دلیل ساده است که گیمرها به طور متوسط ​​۶ ساعت در هفته را به بازی های ویدئویی اختصاص می دهند.  همینطور به همین دلیل است که ۴۲ درصد از افراد جامعه نیز به طور مرتب بازی های ویدئویی انجام می دهند. (حداقل ۳ بار در هفته).

دوپامین

در کنار اندورفین ها، دوپامین نیز انتقال دهنده ی عصبی  (به عنوان هورمون نیز از آن استفاده می شود.) است. این انتقال دهنده هنگامی که فرد احساس لذت می کند، در قشر جلویی مغز او آزاد می شود. این آزاد شدن دوپامین می تواند در نتیجه بسیاری از فعالیت های ما باشد. اما در زمینه ی بازی های ویدیویی، مطالعه ای در سال ۲۰۰۵ صورت گرفت. این مطالعه نشان داد که هنگام انجام این بازی ها سطوح دوپامین بدن به دو برابر مقدار عادی می رسد.

این موضوع به این معناست که بازی های ویدیویی دارای اعتیاد شیمیایی هستند. فقط کافی است که به آنها اندکی آموزش نیز بیفزایید. همچنین باید خود را به یک دانش آموز شاد تبدیل کنید.

سروتونین

سروتونین نیز مانند دوپامین، یک انتقال دهنده عصبی است. این انتقال دهنده بر سلامت روان شما تاثیرگذار است. همچنین بر روحیه، حافظه، کیفیت خواب، میل جنسی، اشتها و شاید از همه مهمتر بر توانایی های یادگیری ما تاثیر زیادی می گذارد. بنابراین دریافت مقدار روزانه ای از آن بسیار مهم است. البته یک خبر خوب وجود دارد. خبر خوب این است که سروتونین نیز هنگام انجام بازی های ویدیویی در مغز انسان آزاد می شود.

یک سری از مطالعات پژوهشی نشان داده است، کودکانی که روزانه یک ساعت از وقت خود را صرف انجام بازی های ویدئویی می کنند، خلاقیت، تمرکز و رفتار مثبت اجتماعی را در خود تقویت می کنند. این درواقع همه ی چیزهایی هستند که برای یادگیری ما ضروری‌اند.

اندورفین، سروتونین و دوپامین سه انتقال دهنده ی عصبی هستند. این مواد هنگام انجام بازی های ویدیویی در بدن ما آزاد می شوند. آن‌ها تاثیر زیادی بر روند یادگیری مطلوب می گذارند.

کورتیزول

کورتیزول هورمونی است که در زمان استرس آزاد می شود. در اصل، این هورمون در زمان های قدیم به انسان در خارج شدن از شرایط خطرناک کمک می کرده است. اما اگر در بدن ما بیش از حد کورتیزول تولید شود، می تواند بر علیه ما مورد استفاده قرار گیرد. کورتیزول حتی می‌تواند به یک خطر جدی تبدیل شود.

انجام بازی های ویدیویی به کاهش خستگی، سرخوردگی و اضطراب منجر می شوند. که می توانند احساسات مربوط به ترشح کورتیزول را کنترل کنند. مقاله ای به نام “اثرات ترمیمی بازی های ویدئویی گاه به گاه” نشان داد.  کارمندانی که در زمان های استراحت خود بازی های ویدئویی انجام می دادند، احساس شارژ شدن مجدد می کردند. همچنین به طور کلی حس بهتری داشتند.

بازی های ویدیویی  یک سازه ی قوی در یادگیری  فرد ایجاد می‌کنند. همچنین به وسیله بازخوردی ملموس، فوری و مداوم در مورد تلاش های آنها، زیرساخت کاملی را برای پرورش نظریه افزایشی هوش فراهم می کنند. هر معلمی نیز از این موضوع آگاه است. بنابراین این کار برای تقویت احساس ارزش و اعتماد به نفس در دانش آموز موضوع بسیار ارزشمندی است. این موضوع می تواند باعث افزایش انگیزه در فرد شود.